چند روز پیش در کتابی به جملهی جالبی برخوردم: «وقتی مراجعان میفهمند درمانگر، همپیمان هیجانی آنها است و نقش ضربهگیر را در برابر هجوم دنیای خصمانه بازی میکند، ثبات هیجانی و اعتماد به نفسشان را باز مییابند». تعبیر “ضربهگیر در برابر هجوم دنیای خصمانه” تعبیر جالبی بود و توجّه من را به خودش جلب کرد. این تعبیر خیلی با درکِ من از رواندرمانی و به طور کلّی روابطِ مراقبتی سازگار است. در روابط مراقبتی، فرد مراقب، در برابر واقعیتهای گاه سخت و ناکامکننده جهان، نقش محافظ را بازی نمیکند. او در بهترین حالت به صورت نوعی ضربهگیر عمل میکند؛ کسی که از شدّت و دردناکی واقعیت میکاهد و فرصت کنار آمدن را به دیگری میدهد. منِ مراجع یا کودک، شکننده است و تابِ مواجهه با واقعیت بیرون را چنان که هست ندارد. دنیا بیتفاوتتر و گاه سختتر از آن است که این منِ آسیبدیده یا هنوز پانگرفته، توان رویارویی مستقیم و بیواسطه با آن را داشته باشد. در این بین، درمانگر/مراقب، از طریق ایجاد کردن فضای امن، ارائهی تفسیرهای متفاوت، پذیرش تعارضات و هیجانات تحمّلناپذیر و ایجاد امید به زندهماندن و ادامهدادن، از شدّت واقعیتِ بیرونی میکاهد و توان و قدرت مراجع/کودک را برای این مواجهه افزایش میدهد. در این میان، منِ مراجع/کودک پا میگیرد و آرامآرام توان تجربه رویاروییهای سختتر و بیواسطهتر را پیدا میکند. چنین وضعیتی در هرنوع رابطهی مراقبانهی دیگری (از قبیل رابطه معلم-شاگردی و دوستی) هم حاکم است.
در این بین امّا آنکه در تلاش برای مراقبت، در پیِ محافظت از دیگری برمیآید، هرچند او را در امان نگه میدارد امّا با او مراقبانه رفتار نمیکند. مواجهه با جهان و تجربیات آن، مستمر و ناگزیر است و کسی نمیتواند برای همیشه و به بهترین شکل از دیگری مراقبت کند. مراقبتشونده باید طی فرایند مراقبت، منِ مستقل خود را بسازد و توان مواجههی بیواسطه با جهان و رشد کردن در آن را پیدا کند. در غیر این صورت، دچار آسیبپذیری تازهای میشود که عبارت است از وابستگی به دیگری و ناتوانی از کاوش و رشد مستقل. امّا ضربهگیر بودن و نه محافظت، کار آسانی نیست. تحمّل میزانی از دردِ دیگری در عینِ توانِ محافظت، نوعی پختگی و بلوغ میخواهد. باید بتوانیم دیگری را از حضورمان مطمئن کنیم امّا میزانی از درد و اضطراب او را تاب بیاوریم. در غیر این صورت، دردی کاسته میشود امّا ناتوانی از درد کشیدن و ساختن، فرصت رشد را از فرد میگیرد.
روانکاوی به روایت مدرسهٔ دوباتن
دسته بندی: آثار | کتاب ها نویسنده: آلن دوباتن مترجم: محمود مقدسی ناشر: کرگدن سال انتشار: ۱۴۰۲ خرید کتاب: لینک اوللینک دوملینک سوملینک چهارمتقریباً همۀ ما، از وقتی که به…