بسیاری از ما می‌دانیم که منطقِ اعتبار یک گزاره علمی این نیست ولی این روزها آنقدر ترسیده ایم که همه آشناییمان با علوم تجربی را کنار گذاشته و با شنیدنِ نتیجه تنها یک تحقیق، به باوری در مورد اثرات ویروس کرونا یا نحوه انتشار آن می‌رسیم. همه ما می‌دانیم که نتایجِ یک تحقیق علمی، زمانی قابل‌اتکا خواهد بود که اوًلاً ربط و نسبت خود را با تئوری‌های پیش‌تر قابل‌قبول به روشنی نشان دهد، از ارزیابی‌های روش ‌شناسانه سربلند بیرون بیاید و در بسیاری موارد تابِ سنجش دوباره و چندباره را داشته باشد. آن وقت تا زمانی که یافته معتبر دیگری خلاف آن بدست نیامده باشد، می‌توان آن را قابل‌اتکا دانست. و خب، همه این‌ها زمانبر و مستلزمِ کارِ محققان بسیار است. این روایتِ ساده شده از اعتبار تحقیقات علمی، چیزی است که اغلب ما با آن آشناییم امّا این روزها تنها کافی است یک خبرگزاری، خبری را درباره تحقیقی علمی مرتبط با ویروس کرونا منتشر کند، به دلیل اهمیت موضوع و به دلیل هراسِ ناگزیری که دچار آن شده ایم، یافته این تحقیق را به عنوان داده‌‌ای قطعی و قابل اتکا در نظر می‌گیریم، از سرِ اضطراب یا خیرخواهی آن‌ را برای دیگران بازگو می‌کنیم و در نهایت از همه می‌خواهیم که نحوه زیست و عملشان را بر اساس آن تنظیم کنند. امّا آیا لازم نیست کمی درنگ کنیم، حد مشترکِ یافته‌های پربسامدِ علمی را مبنای ترس، عمل و توصیه‌هایمان قرار دهیم و پشت پا نزنیم به تربیت علمی‌ای که سال‌ها در مدارس و دانشگاه‌ها با آن بزرگ شده ایم؟ قصه ترس ما از ویروس کرونا، این روزها به طور خاص با دو چیز گره خورده است: یکی اعتبارِ یافته‌های علمی و دیگری میزان اعتبار مدلسازی‌های آماری. در عینِ ضرورتِ مراقبت و پیشگیری، نباید نگاه نقادانه‌مان به این امور را از دست بدهیم. آنچه ما را نجات خواهد داد، احتیاط، مراقبت، نقادی و پایبندی هرچه بیشتر به واقعیت است.