بعضی آدمها هم هستند که در شرایط بحرانی شکوفا میشوند؛ کسانی چون مردمستیزان و قهرمانانِ اخلاقی. اغلب ما آدمها برای شکوفایی و به فعلیت رساندن بالقوههایمان، نیازی به شرایط بحرانی نداریم. اصلاً شرایط بحرانی، شکوفایی، رشد و بالندگی ما را به خطر میاندازد. در ثبات است که میتوانیم برای رسیدن به عمیقترین خواستههایمان تلاش کنیم و به آنچه برایش ساخته شده ایم، برسیم. امّا قهرمانان اخلاقی استعدادی در درونشان دارند که بیش از هر زمان دیگری در میانه بحران شکوفا میشود. آنان روزمرّهای اخلاقی دارند امّا توانشان در کاستن از رنج دیگری، تنها در میانه بحران است که بیش از هر زمان دیگری آشکار میشود. آنان در تنگناهایی که دیگران از پا در میآیند، خود را بیش از هر زمان دیگری شکوفا و راضی مییابند. این روزها با همه سختی و تلخیهایش روزِ فعالیت و کامیابیِ درونی آنهاست. آنها در این ایّام با تمام توان به یاری آزردگان میشتابند و رضایتمندانهترین لحظات را تجربه میکنند.
از سوی دیگر، مردمستیزان نیز این روزها کامیابتریناند. اغلب آدمها در چنین شرایطی بیشترین آسیب پذیری و شکنندگی را تجربه میکنند و آنکه از درد و رنج دیگری و از گرفتنِ انتقامی فراگیر لذّت میبرد، در چنین شرایطی بهترین فرصت را برای خالی کردنِ خشم، انتقام و آسیب زدن بدست میآورد. در میانه بحران، این مردمستیزانِ معمولاً مهار شده، بیهراستر از همیشه به فعلیت میرسند. این روزها، روز آنان نیز هست؛ از شایعه پراکنی گرفته، تا احتکار و هراس افکنی. آنان این روزها بیش از هر زمانِ دیگری خود را آزاد و کامیاب میبینند.