جغرافیای تنهایی

مقاله‌ای از دکتر محمود مقدسی درباره فلسفه تنهایی، برگرفته از وب‌سایت و مجله‌ی «نگاه آفتاب»


 

همه‌ی ما تجربه‌ی تنهایی را داشته‌ایم. گاه از آن گریخته‌ایم و گاه به آن پناه برده‌ایم. گاه، در نبودِ دیگران تنها بوده‌ایم و گاه در دلِ جمعی از آدم‌ها احساس تنهایی کرده‌ایم. تنهایی، تعاریفِ مختلف و مصادیق گوناگونی دارد. به تعبیری، تنهایی چه در سطح معنایی و چه در سطحِ مصداقی، طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرد.

در این نوشتار می‌کوشیم با رجوع به ادبیاتِ بحث از تنهایی، برخی از اقسام آن را از یکدیگر تفکیک کرده و مختصات هرکدام را تا حدی روشن کنیم.

تنهایی در یک تقسیم‌بندی اولیه، به تنهایی مثبت و تنهایی منفی (اسونسن، ۱۳۹۷: ۴۴،۱۳۲) تقسیم می‌شود. در ادامه، نخست به معرفی تنهایی مثبت می‌پردازیم و سپس به سراغ تنهایی منفی و اقسام آن خواهیم رفت.

تنهایی مثبت (خلوت)

تنهایی مثبت یا تنهایی مطلوب، گونه‏‌ای از تنهایی است که خواهان آن هستیم و گاه در میانه‌ی روز یا هفته، به آن پناه می‌بریم. ما در بسیاری از محاوراتمان، از دیگران می‌خواهیم ما را تنها بگذارند یا فرصتی برای با خود بودن به ما بدهند. تنهایی مثبت یا مطلوب، چیزی است که از آن به «خلوت» یاد می‌کنیم.

تنهایی مثبت (خلوت) امر مطلوبی است که در سلامت ما نقش دارد و اگر به هر طریق، امکانِ آن از ما گرفته شود، آزرده و ملول می‌شویم. ما، در دلِ عاشقانه‌‏ترین و صمیمانه‌ترین روابط نیز به این قسم از تنهایی نیاز داریم و رعایتِ آن را از عزیزترین کسان‏مان نیز طلب می‌کنیم.

تنهایی منفی (احساس تنهایی)

گونه‌ی بیشتر شناخته‏‌شده‌ی‏ تنهایی، تنهایی منفی، نامطلوب یا احساس تنهایی است. تنهایی منفی همان است که از آن می‌نالیم، برای گریز از آن تقلا می‌کنیم، از آن می‌ترسیم و از سرِ ترس از آن، به رابطه‌ها و دلبستگی‌های نامطلوبی تن می‌دهیم. دردِ تنهایی به‌همین گونه از تنهایی اشاره دارد.

در حالی که تنهایی مثبت یا خلوت، نوعی انتخاب است، تنهایی منفی در همه‌ی اقسامِ آن گونه‌ای احساس است: نوعی احساسِ رهاشدگی، طردشدگی، دیده‏‌نشدن، تهی‌ بودن و … . این احساسِ ناخوشایند، محصولِ برآورده نشدنِ یک نیاز است: نیاز به نوعی رابطه بر اساسِ مختصاتی که برای فرد، معنا‌دار است.

تنهایی منفی، «احساس تنهایی» نیز نامیده می‌شود. احساس تنهایی، یا با نبودِ رابطه همراه است و یا با برآورده‌نشدنِ کیفیتِ خاصی از رابطه.

در تقسیم‌بندی مهم دیگری، تنهایی منفی (احساس تنهایی) به سه نوع تنهایی بین‌فردی، درون‌فردی و اگزیستانسیال (وجودی) تقسیم می‌شود (یالوم ۱۳۹۰: ۴۹۱).

 

برای دانلود و مطالعه‌ی متن کامل این مقاله، روی لینک روبه‌رو کلیک کنید: فایل پی‌دی‌اف جغرافیای تنهایی

اشتراک گذاری

آخرین مطالب

سبد خرید
برای دیدن نوشته هایی که دنبال آن هستید تایپ کنید.
فروشگاه
لیست علاقه‌مندی‌ها
0 مورد سبد خرید
حساب من